Met je gezin op wereldreis is een succesrecept voor mooie herinneringen, zo ervaren ook Jorgos en Eline. Zij reizen met hun twee jonge kinderen van Patagonië naar New York, en nemen onderweg volop de tijd om te genieten van alle ervaringen.
➞ In de rubriek Moderne Avonturiers interviewen we reizigers die zich niet laten tegenhouden door zaken als geld, tijd en reisadviezen. Ook wat te vertellen? Mail naar info@expeditieaardbol.nl onder vermelding van ‘Moderne Avonturiers’.
Jorgos de Fost
Wie: Jorgos de Fost (1988)
Waar: Midden- en Zuid-Amerika
Online: @fostfotografie
1. Met kinderen op wereldreis, er zijn niet heel veel ouders die dat aandurven. Waarom hebben jullie besloten om dit avontuur aan te gaan?
Eigenlijk is het een uitgestelde reis van zes jaar geleden, toen we een rondje om de wereld gingen en zes maanden in Nieuw Zeeland gewerkt en gewoond hebben. Eline was barista bij een koffietent en ik was kitchenhand bij het Asian-fusion restaurant daarnaast, beiden van dezelfde eigenaar. Maar nog belangrijker; we hadden daar Japanse collega’s en dat inspireerde ons. We hebben langer doorgewerkt, uiteindelijk onze plannen omgegooid en na een half jaar vlogen we van Auckland naar Tokyo.
Inmiddels waren we alweer vijf jaar in Nederland en vonden we het tijd voor een nieuwe reis. En dit wilden we doen voordat onze zoon vijf wordt, want dan moet hij naar school. We hebben bewust gekozen voor acht maanden, zodat we nog ingeschreven konden blijven staan in Nederland.
2. Welke route leggen jullie precies af?
We zijn in december 2023 begonnen in Buenos Aires en vijf dagen later vlogen wij door naar het zuidelijker gelegen San Carlos de Bariloche in Patagonië, Argentinië. Daar hebben we een maand een huis gehuurd en gingen we doordeweeks naar Spaanse les. De kinderen konden thuis lekker spelen met hun niñera Sophia en de buurjongen. Daarna zijn we in zes weken met een camper naar de op één na zuidelijkste stad, Ushuaia, gereden.
Hemelsbreed is dit ongeveer 2000 kilometer, maar wij hadden er aan het eind ruim 4000 kilometer opzitten. Dat kwam onder andere door uitstapjes naar Chili. In Ushuaia hadden we voor het eerst weer een appartement, dat was heerlijk. We houden van kamperen en buiten zijn, maar een warme douche en een gewoon bed is ook echt lekker!
3. En daarna reisden jullie weer een stukje noordwaards?
Van Ushuaia zijn we naar Cordoba gevlogen. Van daaruit zijn we met een huurauto naar Cafayate (leuk wijndorp) en later naar Salta gereden. Na een klein ‘onderzoek’ hadden we besloten om vervolgens eerst naar Peru te gaan en daarna naar Bolivia. Om op die manier rustig hoogte op te bouwen en hoogteziektes te voorkomen.
4. Is dat een beetje gelukt?
Ja! Terwijl we zó dichtbij de grens van Bolivia waren, maar het was uiteindelijk een goede keuze. Niemand van ons heeft last van hoogteziekte gekregen.
5. Dus jullie reisden van Argentinië door naar Peru?
Onze vlucht naar Lima bleek pas een paar dagen later mogelijk, dus zijn we last-minute naar de Iguazu Falls gevlogen. Deze watervallen liggen op de grens van Argentinië en Brazilië. We zijn uiteindelijk vijf nachten gebleven en hebben ook nog de Braziliaanse kant van de watervallen gezien! Vanaf die kant heb je een mooi overzicht van hoe immens ze zijn en vanaf de Argentijnse kant zit je echt middenin het geweld van het water. Met een dubbel gevoel namen we na drie maanden afscheid van Argentinië en vlogen we door naar Lima.
6. Hoe was het om door Peru te reizen?
Een nieuwe grote stad, altijd leuk, dus in Lima gingen we op jacht naar lekker eten. We houden gewoon heel erg van Aziatisch gerechten, dus zoeken in een grote stad gek genoeg altijd eerst naar ramen. Daarna laten we ons graag onderdompelen in de lokale lekkernijen. En Peru bleek veel te bieden op culinair vlak, zoals de verse ceviche. We waren muy contento na alleen maar vlees en weinig groenten in het land van Messi.
7. Welke plekken hebben jullie in Peru gezien?
Na een paar dagen in de grote stad gingen we voor het eerst verder met een nachtbus naar Arequipa. Van daaruit een vlucht naar Cuzco en met de huurauto door de Sacred Valley om zo hoogte op te bouwen en eerst naar Machu Picchu te gaan. Daarna zijn we op 3300 meter geëindigd in Cuzco. In die week ben ik erg ziek geweest, maar heb ik wél een van de zeven wereldwonderen gezien, op paracetamol en loperamine. Volgens mij was ik niet heel gezellig voor de rest. Na Peru zijn we een weekje in Bolivia geweest, vooral voor Salar de Uyuni. Dat was denk ik de meest magische en complete dag van onze reis tot nu toe.
8. En nu zitten jullie in Midden-Amerika?
Van Bolivia zijn we naar Panama gevlogen -welke onze eerste tropische ervaring was- en van daaruit overland naar Costa Rica. In Costa Rica hebben we een 4×4 Landcruiser met daktent gehuurd. Inmiddels zitten we in Guatemala en van hieruit willen we overland door Belize naar Mexico. Maar misschien dat we dit plan moeten aanpassen, want orkaan Beryl komt onze kant op. Onze laatste stop is New York en in augustus zijn we weer thuis bij onze lieve familie en vrienden.
9. Jullie maken een flinke reis, hoe hebben jullie de route bepaald?
Het klimaat in Patagonië was leidend. Aangezien het daar zelfs in de zomer – van december tot en met februari – koud kan zijn. We hebben dus extra warme kleding voor het begin van de reis meegenomen en vanuit Ushuaia een pakket met kleding terug naar huis gestuurd. Die overigens een maand later, na een week wachten (zonder bericht) bij een bouwmarkt in Weesp bijna weer terug naar Argentinië werd gestuurd.
Vanuit Patagonië zijn we terug gaan rekenen en kwam het net goed uit met het kamperen in Costa Rica, we zaten namelijk aan de start van het regenseizoen. En dit heeft ook voordelen, want het is op veel plekken wat rustiger, een stukje goedkoper en nóg groener.
10. Hoe reizen jullie?
Eigenlijk zijn alle manieren van vervoer al eens voorbij gekomen en uitgangspunt was dan ook ‘backpacken zoals we zelf gewend waren’. Maar gaandeweg is er toch wat luxe in geslopen, we zijn immers geen 25 meer, haha. Inmiddels zitten we op de vijfde huurauto, maar hebben ook de boot, de trein, de bus en natuurlijk -te vaak- het vliegtuig genomen. Zo nu en dan verwennen we onszelf met een wat luxere ‘Luchtmatras&ontbijt’ (Airbnb) op een toffe locatie. Als frisse start bij aankomst in een nieuw land of omdat het soms niet anders kan op afgelegen locaties. Soms hebben we ook gewoon behoefte aan wat langzamer reizen en dan is het een soort vakantie in de vakantie. We bestempelen sommige dagen in de week ook vaak genoeg als ‘zondag’, zodat we echt even niets moeten.
11. Jullie kids zijn nog jong, 2 en 4 jaar, wat krijgen zij mee van dit bijzondere avontuur?
Ik denk dat ze het heel leuk vinden en het lijkt erop dat ze erg flexibel zijn. Ook merk ik dat mijn zoon graag wil uitten wat hij allemaal meemaakt. Dat doet hij onderanderen door belevenissen na te bouwen met zijn ‘LEg GOdt’ (Deens woord voor speelgoed). En we hebben een wekelijks videocall-moment met de opa’s en oma’s. Waarbij de kinderen zelf met koptelefoon bellen en wij ons er dan niet mee proberen te bemoeien. Soms wordt er zo fanatiek geconverseerd met de virtuele oppas dat we zelfs even tijd voor onszelf hebben. Dus we zorgen er stiekem altijd voor dat de batterij voldoende opgeladen is.
12. Zo’n reis maakt natuurlijk een hoop indruk
Als we onderweg mensen tegen komen met ‘dezelfde taal’, zoals mijn zoon dan zegt, wil hij graag even een praatje maken. Maar ook in het Spaans probeert hij zelf dingen te vragen in winkels bijvoorbeeld. Gister hadden we een film-avond en wilde hij de pelicula graag in het Spaans horen. Mijn dochtertje is wat jonger en is pas net begonnen met wat Nederlandse woorden en zinnen. Maar roept geregeld tegen vreemden op straat ‘Hola, hola!’ en tegen ons ‘vamosss’ als ze klaar is om te gaan of geen zin meer heeft om ergens te blijven.
De kinderen zien veel nieuwe dieren en ontmoeten veel verschillenden mensen. Het lijkt erop dat de lokale mensen onze kinderen (om hun uiterlijk) waarderen, want we horen veel ‘que lindooo’ of ‘que hermosooo’. En ze zijn beiden blond, dus worden ook veel aangeraakt of krijgen een aai over de bol. Mijn zoontje vind dat niet zo leuk meer, dus die laat dat al weten door ‘soy NO un bébé’ of ‘no tocar mi pelo por favor’.
13. Welke lessen leren jullie als gezin onderweg, die jullie thuis niet zouden hebben geleerd?
Door het reizen met kinderen die vierentwintig uur per dag aan staan en de constante veranderingen komen we onszelf en onze triggers nogal eens tegen. Dit kan erg confronterend zijn, maar we proberen het om te zetten in leermomenten. We zijn als Europeanen heel rijk en ik denk dat we een relatief makkelijk leven hebben. Uiteindelijk wil iedereen geld verdienen, waar je ook komt. En als Europeaan betaal je dan al snel het dubbele of meer.
Verder neem ik minder risico dan eerder en ik hoef niet perse alle bezienswaardigheden af te vinken. Het tempo van de reis en het geluk van ons gezin vind ik het belangrijkst. Daarmee bedoel ik een fijne slaapplek, op tijd en lekker met elkaar eten, voldoende rustmomenten en genoeg beweging. Dus na een lange autorit willen we juist even te voet een dorpje ontdekken en niet om de haverklap een tuktuk nemen. En ja, ook als het regent…
14. Dat klinkt als een relaxte manier van reizen
Eline en ik hebben inmiddels ook een afspraak gemaakt voor als we op een nieuwe locatie aankomen, namelijk; uitgesteld oordelen. Dus hoe vermoeid we ook zijn, hoeveel er ook op een dag tegen zat of hoe slecht de Luchtbed&ontbijt ook lijkt: eerst een nachtje slapen en de volgende ochtend (na een kop koffie!) weer verder kijken. Uitgebreid praktijkonderzoek afgerond door ons, gegarandeerd succes.
15. In hoeverre is reizen met kinderen anders dan zonder?
Weinig tot geen verwachtingen hebben en extra de tijd nemen voor alles! Wij bepalen wat er gebeurt als het aankomt op gezondheid en veiligheid, voor de rest laten we onze kinderen redelijk vrij. Kost ons minder strijd, maar geeft ze ook veel zelfvertrouwen.
16. Op welke vlakken moet je je aanpassen?
Reizen met kinderen is ook het merendeel van de tours skippen en dat viel ons tegen, maar het geeft ook veel lucht. Bijvoorbeeld in Patagonië hebben we stukken kunnen wandelen, omdat we in een dorp dichtbij rugdragers voor de kinderen konden huren. Maar het waren wel wandelingen waar we zonder kinderen niet eens over hadden gedacht, omdat ze zo kort waren. Huttentochten van drie of vier dagen zit er nu helaas niet in.
In Costa Rica zijn er geen mogelijkheden om bijvoorbeeld s’ avonds wilde dieren te spotten, omdat alleen kinderen vanaf 8 jaar mee mochten op deze tours. En na veel lezen en afwegen hebben we besloten om de San Blas eilanden over te slaan met kinderen. Omdat je dan meerdere dagen voornamelijk per boot verplaatst en constant in de buurt van water bent. Dus dat is waarschijnlijk minder strandvakantie-gevoel voor ouders met twee kinderen die nog niet kunnen zwemmen. Terwijl we er notabene extra medicatie tegen malaria voor hadden meegenomen. Voorheen deden we wel drie activiteiten op een dag, nu doen we maximaal één activiteit en hebben we bijna altijd een rustdag daarna.
17. Hoe gaan jullie om met de verleidingen voor kinderen op toeristische plekken?
Er zijn op toeristische plekken natuurlijk veel verleidingen voor kinderen in de vorm van souvenirs of prularia. We zijn al snel begonnen met ‘alleen een ijsje in het weekend’ en mijn zoontje krijgt sinds zijn vierde elke week zakgeld. Soms koopt hij daar iets kleins van, maar in Costa Rica had hij vier weken gespaard en kon hij aan het eind in San José bij een echte speelgoedwinkel een brandweerauto van LEg GOdt kopen. Dat vind ik echt mooi om te zien. Hoe hij dan langzaamaan inzicht krijgt, een paar weken op zijn tanden bijt en uiteindelijk super blij is met zijn aankoop.
18. Inmiddels zijn jullie al een heel eind op weg. Zo’n reis voelt inmiddels niet meer als vakantie, maar meer als een way of life. Hoe voorkom je dat je reismoe wordt?
Eline had het idee om voor een tweede keer een cursus Spaans te volgen in Guatemala. Dat vond ik eerst nogal fanatiek, maar bij nader inzien een heel goed plan. Zeker na een half jaar stotterend mijn brood bestellen bij de panadería. Verder proberen we de manier van reizen af te wisselen, zoals met de camper, in een huurauto het land ontdekken of met het openbaar vervoer. Maar ook de afwisseling tussen hotels, Luchtmatras&ontbijt’s en hostels. En de balans tussen verplaatsen (veel nieuwe dingen zien) en soms langer op een plek blijven (voor de rust en om de mensen iets beter te leren kennen).
Daarnaast vinden we het leuk om andere dingen te ondernemen zoals lezen, een dagboek bijhouden, per land maak ik een kleine video van onze avonturen en het schrijven van dit artikel. Dit doen we op momenten dat de kinderen slapen en we zelf nog energie hebben. Reken maar uit hoeveel boeken we gelezen hebben… In Panama City hadden we een oppas geregeld via een platform voor babysitters en zijn we een avondje samen uit eten geweest. En dit hebben we nóg een keer gedaan aan Lago Atitlán met behulp van onze niñera van de taalschool.
19. Reizen is niet goedkoop. Hebben jullie gespaard of blijven jullie (remote) werken tijdens deze reis?
We hebben vooraf besloten om tijdens de reis niet te werken. Naar onze mening hebben we dat destijds in Nieuw Zeeland teveel gedaan en daardoor een beetje te weinig van het land gezien. En nu we op reis zijn met kinderen lijkt het me ook een stuk moeilijker organiseren om te werken.
Maar het kost inderdaad veel geld. Hiervoor hebben we gespaard, we verhuren ons huis in Nederland en ik krijg nog een gedeelte betaald door mijn werkgever (waarvoor veel dank). De twee laatste inkomstenbronnen zorgen gezamenlijk ongeveer voor één salaris per maand. En in Zuid-Amerika kan je daar in de meeste landen prima van rondkomen. Panama was voor het eerst een stuk duurder en Costa Rica is met sommige producten – zoals manteca de mani – zelfs duurder dan Nederland. Maarja, op pindakaas ga je natuurlijk niet bezuinigen…
20. Jullie moesten halverwege terug naar Nederland vanwege een sterfgeval, hebben jullie het daar van tevoren over gehad? Onder welke voorwaarden je de reis zou onderbreken?
Ja, dat was heel naar en onwerkelijk om te horen. We konden het niet geloven en waren er letterlijk stil van. We gingen gelijk in de regel stand met behulp van familie, vrienden en OpenSkies. Mijn dochter mocht bijna niet mee, omdat we een extra stoel voor haar hadden geboekt terwijl zij nog onder de twee jaar was. Hier ontstond onduidelijkheid over bij het grondpersoneel in Buenos Aires en omdat ik de piloot van het Nederlandse vliegtuig kon spreken, mochten we uiteindelijk mee. Toen we eenmaal binnen waren werden we direct heel fijn ontvangen en verzorgd door het team van meneer Boris Kester (zijn interview lees je hier).
Ondanks alles was het heel fijn om samen met onze familie in Nederland te zijn. We hebben nog heel even de optie besproken dat ik met de kinderen in Bariloche zou blijven en dat Eline in haar eentje op en neer naar Nederland zou gaan. Maar al snel kregen we het gevoel dat we dit samen moesten doen en ook onze ouders spraken deze voorkeur uit.
21. Hoe was het om daarna de draad weer op te pakken?
Stom en fijn tegelijk. Stom omdat het heel egoïstisch voelt om verder te gaan met leuke dingen en fijn omdat het gedeelte met de camper door Patagonië van start ging en we daardoor iets meer afgeleid waren. Ook fijn dat de familie begreep dat we verder gingen. Maar ik vind het nog steeds lastig om mij hierover uit te spreken. Want alles is ondergeschikt aan wat er gebeurd is. Het gaf ons nogmaals de bevestiging dat het goed is dat we dit avontuur zijn aangegaan, want niets is vanzelfsprekend. Wees lief voor elkaar en probeer alles uit het leven te halen!
22. Wat is het meest indrukwekkende dat jullie de afgelopen maanden hebben meegemaakt?
Op de dag dat we in Patagonië (Chili) het Parque National Torres del Paine verlieten zagen we in een bocht langs de weg veel mensen met verrekijker en telescoop staan. We zagen heel veel guanaco’s en waren niet van plan te stoppen, aangezien er daarvan ruim 500.000 rondlopen in Patagonië. Maar een paar tellen later begrepen we waarom er zoveel mensen stil stonden… er liep namelijk een puma! Met onze verrekijker probeerde we hem te volgen, maar hij was opeens uit het zicht. Toen we bijna weg wilden rijden keek ik voor de zekerheid nog één keer door de verrekijker en toen sprong de puma plots achter een rots vandaan, recht op een guanaco af.
Het was indrukwekkend om te zien, wat een snelheid. Uiteindelijk kwam de guanaco met de schrik vrij en wij vervolgden onze weg verder het park uit naar onze favoriete wildcampeerplaats aan Lago Sofia. Hier hingen we onze waslijn weer uit aan een rots, aten we marshmallows bij ons kampvuurtje en namen we de volgende ochtend een ijskoude douche in het heldere water van het meer. Verder vond ik de Perito Moreno Glacier in Patagonië (Argentinië), de Iguazu Falls in Brazilië en de woestijn bij Huacachina in Peru heel indrukwekkend.
23. Eerder zei je dat jullie trip naar Salar de Uyuni memorabel was, kun je daar wat meer over vertellen?
Ja, dat was op vrijdag 5 april 2024. Op die dag hebben wij samen met onze Boliviaanse guide Christian de Salar de Uyuni ontdekt in een Landcruiser. Het leek wel een droom, zo mooi, zo weids en elk moment van de dag had weer een ander soort licht. We kregen een heerlijke almuerzo met warme gerechten midden op de zoutvlakte en ’s avonds bekeken we samen de zonsondergang onder het genot van een rood wijntje.
Verder vonden we Patagonië ontdekken met de camper en met de 4×4 onderweg in Costa Rica een van de meest relaxte tijden. Omdat je constant buiten leeft, de kinderen ruimte hebben, je bijna overal kan komen en je altijd je spullen bij de hand hebt. En in het algemeen vinden we het onbekende ontdekken en -letterlijk- in een hele andere tijd of omgeving leven, zo bijzonder aan reizen. Nieuwe gerechten leren kennen, mooie momenten met andere personen beleven en verbaast zijn over de schoonheid van de natuur.
24. Midden- en Zuid-Amerika staan over het algemeen bekend als plekken waar je comfortabel kan rondreizen, wat is jullie ervaring?
Veel mensen in Nederland vinden dit werelddeel spannend of gevaarlijk om naartoe te gaan. En als je dan met kinderen gaat, vinden sommigen het helemaal heftig. Natuurlijk hebben wij ook wat vraagtekens gehad bij deze reis, maar we hebben ons vooral goed laten informeren en we blijven ons gezonde verstand gebruiken. In Nederland hebben we alle nodige extra vaccinaties aan huis genomen (tip voor als je kinderen hebt). En we houden het reisadvies van het Ministerie van Buitenlandse Zaken goed in de gaten. Nederland en Noord Amerika hebben momenteel de kleurcode groen, heel Midden- en Zuid Amerika hebben de kleurcode geel. De landen met kleurcode oranje doen we liever niet, of soms alleen bepaalde gebieden, en landen met kleurcode rood ontwijken we volledig.
Op deze manier was het ook makkelijker kiezen, want Zuid-Amerika is nog groter dan ik dacht.
Verder zijn we niet tegen hele vreemde dingen aangelopen. Maar misschien komt dat ook omdat we ’s avonds vaak al in ons huis zijn, aangezien de kinderen op tijd naar bed gaan. Overigens was dat in Patagonia en Costa Rica anders tijdens het kamperen, dan leven we meer met het ritme van het daglicht. Verder valt in veel landen de stroom vaak uit als het regent en wassen we bijna standaard af met koud water.
25. Lopen jullie wel eens tegen moeilijkheden aan?
In Panama hebben we een vervelende situatie gehad met de bestuurder van een boottaxi die ons van het vaste land naar Bocas del Torro bracht. We hadden een drukke dag achter de rug, met een stuk zelf rijden, de huurauto inleveren en drie uur in de taxi over het vaste land en toen waren we vervolgens net op tijd voor de laatste boottaxi.
Het was al donker en we konden misschien nog een mooie prijs krijgen voor ida y vuelta (heen en terug), maar ineens werd het dubbel zo duur en toen we eenmaal op de boot zaten bleek het alleen maar om de heenweg te gaan. Toen we aankwamen bij ons hotel vroegen de heren (onderweg kwam er versterking bij) om een drie keer zo hoog bedrag, waar ik het niet mee eens was. Ik hield vast aan onze eerste prijsafspraak, maar de heren net zo goed en ze zouden nog wel even terug komen later die avond.
En dat deden ze, inmiddels vonden de medewerkers van ons hotel ook dat het een vreemde situatie was, dus ik kreeg hulp. Wat hen betreft was het veel te duur. We hebben nog even wat gediscussieerd en uiteindelijk heb ik alles betaald wat ze wilden hebben. Blijkbaar hebben ze het hard nodig, wij hebben het geld en met mijn kinderen erbij heb ik geen zin in nog meer gedoe.
26. Oef, dat zijn geen leuke situaties inderdaad
Natuurtechnisch hebben we ook nieuwe dingen geleerd: constante wind in Patagonië: tijdens ons verblijf in El Chalten uitschieters van boven de honderd kilometer per uur, waardoor tentjes de lucht in gingen en de camper heen en weer geschut werd. Geblokkeerde wegen door te hoge rivieren in Costa Rica en verschillende aardbevingen in Guatemala. Maar dat schijnt daar normaal te zijn, ik had alleen nog nooit het gasfornuis zoveel zien wiebelen, uit zichzelf.
En op dit moment kunnen we onze reis niet vervolgen, omdat op meerdere plekken in het land de hoofdwegen van de Panamerican Highway geblokkeerd worden door Guatemalteekse veteranen die protesteren tegen de regering. Dus een Luchtbed&ontbijt geboekt in een ander dorp aan Lago Atitlán en lekker Indiaas gegeten.
In Peru zijn we de dans ontsprongen met een Dengue uitbraak in het noorden. En terwijl we hier in Guatemala (vlakbij Belize) zijn horen we dat orkaan Beryl deze kant op komt. Op zijn hoogtepunt bereikt deze orkaan categorie 5 en windsnelheden van 270 kilometer per uur. We passen onze reisplannen aan, doen hier in het noorden alleen Tikal en vliegen daarna alvast naar Guatemala City. Van daaruit kunnen we naar Oaxaca, Cuba, Miami of alsnog Cancún, afhankelijk van hoe de orkaan zich de komenden dagen ontwikkeld.
27. Tot slot: wat is jullie gouden tip voor ouders die ook op reis willen met hun gezin?
Gewoon gaan! Niet teveel denken in narigheden, de wereld is prachtig en kinderen zijn heel flexibel en leergierig. Hoe minder bagage hoe beter, ze verkopen overal pañales en we laten onze kinderen mee denken in de reisplannen. Zorg dat je het samen fijn hebt, dan is de rest alleen maar bijzaak. En tot slot: neem een waslijn, ducktape, zakmes, aansteker en een hoofdlamp mee!
Eén reactie
Wat een ontzettend avontuurlijke reis, jongens!