Als vrouw alleen met de motor door Pakistan reizen, zo ontzettend ziek worden dat je halverwege huiswaarts moet keren, om na slechts een paar weken weer terug te vliegen om verder te reizen. Dat is het verhaal van Laura: avonturier pur sang en soloreiziger met een voorliefde voor moeilijke landen.
➞ In de rubriek Moderne Avonturiers interviewen we reizigers die zich niet laten tegenhouden door zaken als geld, tijd en reisadviezen. Ook wat te vertellen? Mail naar info@expeditieaardbol.nl onder vermelding van ‘Moderne Avonturiers.
1. In je eentje door Pakistan reizen… Jij laat je niet afschrikken door reisadviezen?
Het reisadvies voor Pakistan is inderdaad negatief, maar niet het hele land is gevaarlijk. Het is als buitenlander zelfs moeilijk om de gevaarlijke regio’s te betreden, omdat er militaire checkpoints zijn en je daar wordt tegenhouden.
Als ik reis luister ik vooral naar ervaringen van reizigers die in een land zijn geweest omdat de media sommige landen soms heel slecht afschilderen, terwijl het vaak afhankelijk is van de regio of een bestemming veilig is.
Ik wil zeker niet zeggen dat Pakistan het veiligste land ter wereld is, want dat is het niet. Maar er zijn wel regio’s in Pakistan die veiliger zijn dan Nederland of België.
2. Hoe is het om daar als vrouw alleen rond te reizen?
Pakistan is een patriarchaat en het grootste deel van de bevolking is moslim. Het is dus niet altijd even gemakkelijk om hier als vrouw alleen te reizen, maar dat is ook heel afhankelijk van de streek.
Steden zoals Islamabad en Lahore zijn liberaler en daar hoef je bijvoorbeeld geen hoofddoek te dragen. De Hunza Vallei is ook een uitzondering. De bevolking volgt daar het Ismaïlisme, een gematigde stroming binnen de Islam en daar zie je ook veel vrouwen op straat. Er zijn daar ook veel vrouwelijke ondernemers en er wordt belang gehecht aan vrouwenrechten. Ik ben om die reden zes weken in Hunza gebleven, een prachtige streek met enorm gastvrije mensen en het is er leuk en veilig om als vrouw rond te reizen.
3. En hoe zit dat in de rest van Pakistan?
Er zijn ook plekken in Pakistan waar je geen enkele vrouw op straat ziet en als je er een ziet, draagt ze een burka. Je valt hier als buitenlander sowieso al op omdat er weinig toeristen zijn, maar als vrouw val je extra op en word je heel erg aangekeken. Als je het niet gewend bent om in zulke streken te reizen, dan kan dat wel intimiderend zijn. Tot nu toe zijn de mensen ook hier altijd verwelkomend en behulpzaam, maar dat zijn geen plekken waar ik een langere tijd zou blijven, zoals Hunza.
4. Zijn er dingen waar je op kunt letten?
Ik draag bijvoorbeeld altijd lokale kleren en buiten de grote steden en streken waar de bevolking het Ismaïlisme volgt, draag ik ook een hoofddoek. Dat is geen verplichting, maar ik merk dat je dan toch wat minder opvalt. Als je het openbaar vervoer neemt, zitten vrouwen ook vooraan en mannen achteraan.
5. Kom je veel andere reizigers tegen?
Het hangt af van de streek, op de meeste plekken kom ik geen of amper andere reizigers tegen. De Hunza Vallei is een uitzondering, daar ben ik regelmatig buitenlanders tegengekomen, maar zeker niet elke dag.
6. Is het in Pakistan überhaupt een beetje makkelijk om je weg te vinden als toerist?
Het is gemakkelijk om hier rond te reizen, maar je moet wel wat flexibel zijn, zoals in veel Aziatische landen. De mensen zijn enorm behulpzaam en je geraakt op de meeste plekken gemakkelijk met het openbaar vervoer. Maar je kan ook taxi’s regelen of zelf met de motor rondrijden. In de bergen kan het soms wel gebeuren dat vanwege landverschuivingen de weg dicht is.
Iets waar je in Pakistan wel op moet letten is naar welke regio je reist. Er zijn ook onveilige gebieden waar je als buitenlander niet gemakkelijk binnengeraakt. Als je er toch naartoe wil, heb je een vergunning nodig en krijg je een politie escorte.
7. Met de motor door Pakistan, dat klinkt als het ultieme avontuur. Is dat ook zo?
Ik heb in Gilgit Baltistan een motor gehuurd en dat is echt geweldig! Je voelt je zo vrij als je door die mooie berglandschappen rijdt. Je kan met de motor ook gaan en staan waar je wilt en op plekken geraken waar weinig mensen komen. Ik zou heel graag een motor kopen om daar voltijds mee rond te reizen. Dat geeft zo veel vrijheid!
8. Heb je tips voor reizigers die dat ook willen doen?
Je kan gemakkelijk een motor huren, ik heb er zelf een gehuurd via mijn guesthouse in Karimabad, maar Karakoram Bikers in Gilgit is een bekend adres.
Het is wel handig om op voorhand aan iemand te vragen hoe de weg erbij ligt. De Karakoram Highway is een goede weg, maar veel andere wegen zijn onverhard en er zijn soms ook landverschuivingen waardoor de weg dicht is.
9. Wat is de grootste misvatting die mensen hebben over reizen in Pakistan?
Dat het hele land gevaarlijk is en dat terroristische aanslagen overal gebeuren. Er zijn zeker gevaarlijke gebieden in Pakistan, maar je komt daar als buitenlander moeilijk binnen en in Hunza voel ik me bijvoorbeeld een stuk veiliger dan in België.
10. Dit is niet je eerste reis naar Pakistan, maar de vorige keer moest je je reis halverwege afbreken omdat je ziek was geworden onderweg, wat was er gebeurd?
Klopt! Ik ben vlak voordat ik de grens van India naar Pakistan overstak ziek geworden – een voedselvergiftiging. Ik ben in zeven weken tijd vijf keer in het ziekenhuis geweest en heb verschillende keren antibiotica gekregen, maar dat hielp niet.
Ik ben daar getest, maar ze hebben in Pakistan de nodige infrastructuur niet om erachter te komen wat het precies was. Het enige wat ze konden zeggen is dat het een ontsteking was, maar niet welke soort.
11. Wat een verhaal! Uiteindelijk moest je dus terugkeren naar België?
Toen de antibioticakuren niet bleken te werken, hebben ze me uiteindelijk zulke hoge dosis antibiotica voorgeschreven dat ik een overdosis heb gehad. Ik ben toen in het ziekenhuis opgenomen omdat ik moeite had met bij bewustzijn blijven en hallucinaties kreeg, super eng!
De gezondheidszorg en infrastructuur is hier echt niet zoals bij ons en ik heb toen besloten om terug naar België te keren en daar een dokter te bezoeken. Ik was ondertussen acht kilogram lichter en voelde me verschrikkelijk slecht door de antibiotica, maar het is gelukkig gelukt om terug naar huis te reizen.
Ze hebben in België onderzoeken gedaan, maar omdat de ontsteking toch weg was ga ik nooit weten wat het precies was. Het heeft wel nog twee weken geduurd voordat ik weer helder kon denken na die overdosis antibiotica.
12. Toch heb je besloten om terug te keren naar Pakistan. Waarom?
Klopt, de gastvrijheid is hier echt niet te evenaren en ik wou meer van Pakistan zien. De mensen waren ook zo lief toen ik ziek was. De twee mannen van mijn hotel zijn bijvoorbeeld ’s nachts in de gang van het ziekenhuis blijven slapen omdat ze me niet alleen wilden laten – zoiets zie ik in Europa niet snel gebeuren. Maar je wordt ook vaak bij families thuis uitgenodigd omdat ze je in hun land willen verwelkomen.
Ik wilde ook terug naar de bergen. Toen ik ziek was, ben ik daar drie weken geweest, maar ik heb toen heel weinig kunnen doen.
13. Welke plekken heb je al bezocht en wat staat er nog op de planning?
Ik heb tot nu toe Islamabad, Lahore en verschillende plekken in de Gilgit Baltistan streek in het noorden bezocht. Ik ben nu net in Chitral aangekomen en ga hier de Kalash Vallei bezoeken.
Daarna vertrek ik naar Peshawar en van daaruit ga ik met verschillende tussenstops in Punjab en Sindh helemaal naar het zuiden trekken, tot Karachi, de oude hoofdstad.
14. En welke plek in Pakistan mogen andere reizigers wat jou betreft niet overslaan?
De Hunza Vallei! Dat is de meest toegankelijke regio in Pakistan. Je hebt daar prachtige uitzichten op 7000 m hoge bergen en de mensen zijn enorm gastvrij.
Een van mijn lievelingsplekken daar is Passu, vanwaar je Tupopdan of de Passu Cones kan zien. Maar je hebt er ook prachtige meren, gletsjers en rivieren.
15. Wat is je mooiste herinnering aan Pakistan tot nu toe?
Ik heb veel mooie herinneringen in Pakistan, maar de mooiste is toch met de motor door de bergen rijden, dat was geweldig!
16. Je maakt ongetwijfeld ook dingen mee die minder leuk zijn. Heb je daar een voorbeeld van?
In India en Pakistan worden Westerse vrouwen door sommigen als ‘gemakkelijk’ gezien omdat we niet zo conservatief zijn en dat kan soms voor vervelende situaties zorgen. Het is soms moeilijk om te weten wie je kan vertrouwen en je moet altijd op je hoede zijn.
Ik vond het noorden van India wat dat betreft wel een stuk erger, maar Pakistan is op dat vlak ook niet het gemakkelijkste land om in te reizen.
17. Hoe ga je daar dan mee om?
Ik draag conservatieve kleding om zo min mogelijk op te vallen en zeg dat ik getrouwd ben (dat is iets wat mensen vaak vragen). Het is afhankelijk van de situatie, maar soms zeg ik ook dat mijn ‘man’ binnen enkele dagen naar Pakistan komt en dat we dan samen verder reizen. In Pakistan trouwt iedereen en er zijn heel weinig Pakistaanse vrouwen die alleen reizen dus dat verhaal helpt wel.
18. Wat is jouw ultieme tip voor Pakistan die niet in de reisgidsen terug te vinden is?
Chapursan, een vallei in het uiterste noorden, dichtbij de grens met Afghanistan, is heel uniek. De Wakhi wonen hier, dat is een stam die in de grensgebieden van Pakistan, Afghanistan, Tajikistan en China te vinden is.
Je moet er wel avontuurlijk voor zijn – het is heel afgelegen, de weg om er te geraken is slecht en er is daar geen of amper een mobiel netwerk. Maar het is een unieke ervaring en de Wakhi zijn enorm gastvrij. Bijna iedereen die ik daar tegenkwam heeft me voor thee uitgenodigd, ook al spraken ze geen Engels. Een heel interessante ervaring.
