19 december 2023

Marleen ging ijsberen spotten in het afgelegen Churchill in Canada

Churchill, Canada - Memories by Marleen

Wist je dat bijna alle ijsberen rond Kerst geboren worden? Wist je dat de huid van ijsberen zwart is – en niet wit? En wist je dat het Canadese stadje Churchill een van ’s werelds beste plekken is om ijsberen te spotten? Wereldreiziger Marleen ging ernaartoe en kwam niet alleen terug met een waslijst aan leuke ijsberen-weetjes, maar ook een geheugenkaartje vol vette foto’s en een reiservaring waar ze nog lang op kan teren.

In de rubriek Moderne Avonturiers interviewen we reizigers die zich niet laten tegenhouden door zaken als geld, tijd en reisadviezen. Ook wat te vertellen? Mail naar info@expeditieaardbol.nl onder vermelding van ‘Moderne Avonturiers’.

Churchill, Canada - Memories by Marleen

Marleen

Wie: Marleen (1991)
Waar: Churchill, Canada
Online: @memoriesbymarleen en podcast via Spotify

1. Churchill… wij hadden er nog nooit van gehoord, maar jij bent er geweest. Waar ligt het precies?

Ja, begrijpelijk! Het is een afgelegen plek, in het noorden van de wat onbekendere staat Manitoba in Canada. Het stadje ligt aan de grote Hudsonbaai, die je waarschijnlijk wel kent van de kaart. Er wonen minder dan 1.000 mensen, een van oorsprong Inuit- en indianengebied.

2. Hoe kwam Churchill bij jou op de radar?

Ik wilde 7 jaar geleden graag ijsberen in het wild zien en reisde daarvoor naar Spitsbergen (het eiland boven Noorwegen), dichterbij de Noordpool kun je niet komen op land. Op Spitsbergen reisden we per sneeuwscooter naar de onbewoonde oostkust. Omdat ik daar enkel (verse) pootafdrukken zag, wat al behoorlijk indruk maakte, wilde ik graag een plek bezoeken waar de kansen om ijsberen te spotten nog hoger liggen. Toen ik daarnaar ging googelen en informeren hoorde ik overal het magische woord ‘Churchill’. Dat heb ik in mijn oren geknoopt en vervolgens ben ik alvast gaan sparen.

3. Hoe kom je op deze afgelegen plek? 

Pas 100 jaar geleden werd er een spoorlijn aangelegd en je kunt er nog steeds niet met de auto komen. Alleen twee keer per week per spoor of met een chartervlucht. 

Met de trein ben je vanaf Winnipeg (de stad waar je op vliegt) nog 48 uur aan het treinen om in Churchill te komen. Dat is vooral vanwege de spoorkwaliteit. De trein kan niet hard rijden, want hij moet goed in balans blijven op de arctische grond. Daarnaast kun je in deze trein niet liggend slapen, alleen zittend. Mijn man en ik kozen uiteindelijk voor het vliegtuig, omdat we maximaal negen dagen samen weg konden uit Nederland.

4. We lazen dat Churchill ook wel Polar Bear Capital of the World wordt genoemd. Heb jij nog ijsberen gespot?

Zeker. De herfst is hier ijsberenseizoen. Dat was de hoofdreden waarom we afgelopen eind oktober gingen. We hebben uiteindelijk negen verschillende beren van dichtbij gezien, waaronder een baby-ijsbeer.

5. Waarom is Churchill zo’n goede plek om ijsberen te spotten?

Churchill heeft in de herfst een speciale aantrekkingskracht op de ijsbeer, omdat de zoetwaterrivier hier al vroeg dichtvriest. Het komt onder andere door de sneeuw die op het water valt. Dat maakt dat de ijsberen – na vaak een extreem lange periode zonder eten – hier het ijs op willen om weer op zeehondjes te jagen. IJsberen kunnen rustig 3 tot 4 maanden vasten en leven op een beetje zeewier.

6. Oef, het moet vast spannend zijn om daar tussen de hongerige ijsberen te zitten?

Je kunt bij Churchill in oktober-november met speciale toendra-trekkers het leefgebied van de ijsbeer in. De gidsen aan boord zijn bewapend, maar je komt de wagen niet af: veel te gevaarlijk. Want hoe lichter de beer, hoe gevaarlijker immers! De zwarte beer eet vooral besjes, de bruine eet besjes en vlees, maar de witte beer praktisch alleen vlees: het vet van zeehondjes en karkassen van witte dolfijnen, walvissen en walrussen.

Churchill, Canada - Memories by Marleen

7. Wat merk je in het dorp van de aanwezigheid van ijsberen?

Het is duidelijk dat Churchill ijsberen-town is: overal zijn gave muurschilderingen met ijsberen en het is makkelijk om poolberensouvenirs te vinden. Heel grappig en bizar tegelijkertijd: alle deuren van huizen en auto’s moeten verplicht open blijven, zodat je elk moment dekking kunt zoeken, wanneer je onverhoopt een ijsbeer ontmoet. Je mag als huizeneigenaar dus nooit je huis op slot doen. Gelukkig komt criminaliteit er ook praktisch niet voor. Er wonen erg weinig mensen en bijna iedereen kent elkaar. Daarnaast: je kunt er toch niet vandoor met je auto, want er zijn geen begaanbare wegen naar een andere bewoonde plek.

8. En wat gebeurt er dan als er een ijsbeer in het dorp wordt gespot?

Er is een alarm voor als er ijsberen in het dorp lopen. Verder is er van de vroege ochtend tot de late avond een special ‘polar bear patrol’. Zodra zij gebeld worden, zijn ze binnen 1-3 minuten op locatie (het dorp is niet zo groot) om de ijsbeer veilig ‘weg te schieten’. Aan berenspray heb je niets in Churchill, omdat het te hard waait. De locals zeggen grappend: een berenbel werkt alleen maar als signaal voor etenstijd en de spray is meer een seasoning voor de beer, zodat hij een gemarineerd hapje mens krijgt voorgeschoteld

Als een beer in het dorp komt voor eten of vaker terug komt, sederen ze ‘m en wordt hij een tijdje vastgehouden in de ‘bear jail’, waarna ze ‘m per helikopter ver van Churchill afzetten. Wat zou het geweldig zijn om dat eens te aanschouwen of mee te vliegen…?!

9. Jij bent op ijsberenexpeditie geweest, hoe ziet zo’n dag eruit? 

Je vertrekt in de ochtend en rijd eerst richting de toendra in een zogenoemde arctic crawler of tundra buggy. Het is een flink gehobbel. Tegelijk zijn de trucks behoorlijk luxe: er zitten fijne leren bankjes in, je kunt naar de toilet en de wagens zijn goed verwarmd. De trucks zijn aan de achterkant voorzien van een buiten-platform. Daar mag je staan, op precies de veilige hoogte om zo dicht mogelijk bij een ijsbeer te komen, maar ook weer ver genoeg, zodat hij geen hapje kan nemen. De eerste 2-2,5 uur zie je meestal nog geen ijsbeer, omdat het even duurt voor je in het goede gebied bent. 

10. En dan sta je opeens oog in oog met een ijsbeer, hoe voelde dat?

Whoaaa… mijn adem stokte! Ik was helemaal in extase. Het was voor mij echt een moment van: dit ga ik ooit, als ik oud ben en terugblik op mijn leven, herinneren! Dat heb ik vaker bij bizarre wildlife ervaringen (een beer op het wandelpad, een walvishaai ter grote van een bus).

11. Wauw, dat moet heel indrukwekkend zijn geweest!

Deze was ook wel echt next level: we stonden al een tijdje met de truck te kijken naar een liggende ijsbeer in de bosjes… een prachtige beer! Gezond en rond, mooie grote, zwarte ogen, hele schone vacht. Ik wilde de beer in mijn eentje bekijken, zonder het gekeuvel van de toeristen in de truck erbij. Dus ik stond als enige kou te kleumen op het buitenplatform. Eén van de gidsen stond er ook even bij, maar verdween weer naar binnen. En toen kwam de ijsbeer ineens in de benen, recht op het platform af, waar ik stond. Sta ik daar dus korte tijd recht in de ogen van de beer te kijken, die precies naar mij toe kwam. 

Binnen no-time stonden alle mensen van de truck ook op het platform. Maar ik stond natuurlijk vooraan en de beer sprong tegen de truck, waardoor ik op nog geen dertig centimeter afstand van zijn kop ben geweest. Vervolgens ging hij onder het platform staan waar hij uitgebreid mijn snowboots ging besnuffelen en daarna ook die van de andere gasten. Dit was naast het zien van een moederbeer met welp wel het mooiste moment van de reis!

12. Wat maakt ijsberen zo bijzonder?

IJsberen hebben heel speciale ogen: die fungeren als een soort duikbril zodat ze onder water goed kunnen kijken. Op het land zijn ze juist weer extreem goed met hun reuk. Dat is de reden waarom ze vaak hun ogen (bijna) sluiten en met hun neus in de weer zijn. Ze hebben zelfs een sterkere reukzin dan jachthonden en bloedhonden. Een ijsbeer kan al op één kilometer afstand een zeehondje ruiken. Ze hebben ook prachtige wimpers: meerdere lagen, speciaal om sneeuwstormen aan te kunnen. Doordat ze vaak met hun ogen dicht lijken te chillen, zou je denken dat ze niet zo snel zijn, maar niets is minder waar: de ijsbeer kan met 55km per uur achter zijn prooi aan rennen. Dat krijgen wij mensen niet voor elkaar.

Churchill, Canada - Memories by Marleen

13. Sta je in Churchill nou ook in de file voor sighting, zoals je wel eens ziet tijdens safari’s in Afrika?

We hebben maximaal vijf wagens bij elkaar gezien. Dus ja, je ziet soms wel andere trucks die naar dezelfde ijsbeer komen kijken. Het is immers maar een kort seizoen, en Churchill is de place to be voor ijsberenliefhebbers. Tegelijk heb je er weinig last van, omdat niemand eruit mag. Dus je zit ver genoeg van elkaar om zelf gave foto’s te mogen maken. Het heeft daarnaast ook wel voordelen: gidsen houden elkaar op de hoogte waar een ijsbeer gespot is.

14. Ben je verplicht om met een tour mee te gaan?

Wanneer je niet met een officiële tour mee wilt of low budget wilt reizen, kun je ook een local vragen om je in zijn of haar auto rond te touren door en rond het dorp. Bij de vuilnisbelt is het vaak goed ijsberen spotten, omdat ze daar uiteraard op zoek zijn naar een hapje. Maar het leukste vonden wij om juist de toendra op te gaan. Je bent dan heel ver van de bewoonde wereld en voelt je als in een National Geographic-film. En daar kom je alleen met een officiële tourcompany.

15. Wat valt er voor toeristen verder nog te doen in Churchill? 

In de zomer kun je hier witte dolfijnen spotten: beluga’s. Maar daar kwamen wij dit keer niet voor. Beluga’s had ik in Alaska al eens gezien en dat zijn ook prachtige dieren, maar de ijsbeer is nog zeldzamer om in het wild te spotten.

Churchill, Canada - Memories by Marleen

16. Wat kost dat nou, zo’n ijsberenexpeditie naar Canada?

6.500 euro per persoon. Hier zitten zes vluchten in (van Amsterdam naar Toronto-Winnipeg-Churchill), de maaltijden, twee volle excursiedagen op de toendra (we zijn daar in totaal meer dan 16 uur geweest) en dan nog wat extra’s zoals een rondje met een huskyroedel bij een inheemse familie bij Churchill. Mensen vragen me wel eens: hoe kan het dat je zoveel reist, ben je superrijk ofzo? Dan zeg ik: een kind opvoeden kost ook duizenden euro’s per jaar. Mijn man en ik hebben geen kinderen, dus het geld wat anderen bijvoorbeeld daarin steken, kun je ook in zo’n reis stoppen.

17. En was deze ervaring het geld waard?

Voor ons: absoluut. Wanneer je het speciaal vindt en op waarde acht om oog in oog te kunnen staan met het grootste roofdier ter wereld, is het elke cent waard. Je kunt gewoon binnen een meter afstand komen van zo’n prachtige witte beer, in zijn eigen leefgebied nota bene. Wij zullen deze ervaring nooit vergeten. Daarnaast is het onzeker of de arctische wereld standhoudt in de toekomst. In die zin voelt het ook speciaal om ooggetuige te zijn van dit geweldige dier in zijn (nog) gezonde eco-systeem, ver genoeg van de mensen af. Het zou zomaar kunnen dat hij in de toekomst verder het vasteland op moet, omdat hij niet kan overleven op een zee zonder ijs.

18. Hoe heb jij deze reis geregeld? 

Wij boekten onze stay en chartervlucht via de authentieke ‘Lazy Bear Lodge’. Dit is één van de coolste plekken van Canada volgens National Geographic, en daar zijn wij het helemaal mee eens. De lodge is gebouwd van onder andere oude spoorbielzen en ziet er gewoon heel cool uit. Het eten is er ook heerlijk.

Je kunt wel meer low budget gaan, door bijvoorbeeld de trein te nemen. Er zijn ook wel golfplaat-achtige appartementjes die je kunt huren in plaats van die houten Lazy Bear Lodge. Je kunt dus ook zelf de trein en accomodaties boeken en zelf je restaurantje kiezen. Let wel: vaak kun je alleen gebruik maken van de vlucht en de toendratrucks wanneer je een pakket afneemt. Het is sowieso geen goedkoop reisje, vanwege vervoer en bevoorrading naar deze afgelegen regio van Canada.

Churchill, Canada - Memories by Marleen

19. Welke voorbereidingen heb je vooraf moeten treffen? 

Niet veel, we hebben vooral warme kleding en een goede cameralens ingepakt. Het was eind oktober al behoorlijk koud. Misschien was het officieel maar min twee, maar het voelde door een flinke noordenwind als min vijftien. Het is dus zaak om warme kleding mee te nemen, hoewel je in de trucks lekker kunt opwarmen na een kwartiertje in de ijzige kou. Verder een fijne camera met zoomlens, voor als je ijsberen ziet in de verte. Ik zou minimaal een bereik van 400mm adviseren, omdat je ze dan lekker dichtbij kunt krijgen op beeld, ook als ze wat verder weg lopen. Het is ook leuk om alvast wat meer te lezen en horen over de ijsbeer (op Netflix staat een mooie aflevering over de ijsbeer in Churchill in de serie ‘Predators’).

20. Als je naar zo’n uithoek reist kom je ongetwijfeld uitdagingen tegen onderweg?

Niets opvallends. Het is Canada, alles was prima geregeld. We kozen er wel voor om voor- en achteraf wat dagen in Winnipeg te spenderen, zodat je wat speling in je reisdagen hebt, mocht er een vlucht vertraagd of geannuleerd zijn. Dat was gelukkig niet aan de orde.

21. In hoeverre heeft deze reis je kijk op natuurbescherming en het behoud van wilde dieren beïnvloed?

Churchill is een uitvalsbasis voor wetenschappelijk onderzoek, omdat er toendra is en arctische wateren. Er wordt dus heel bewust en gecontroleerd omgegaan met de ijsberen en het aantal toeristentrucks rondom het dier. Je mag de ijsbeer bijvoorbeeld niet blijven volgen (opjagen). En ook niet met teveel trucks rondom het dier staan 

Het smeltende zee-ijs is wel een groot probleem voor de prachtige ijsbeer, net zoals vervuiling en jacht. Het Wereldnatuurfonds verwacht dat er binnen 25 jaar zo’n dertig procent minder ijsberen zullen zijn dan nu. Als mens kunnen wij de ijsbeer ook niet missen. Het volk van de Inuit, dat in het noorden leeft, is afhankelijk van de visserij. De visserij wordt in stand gehouden door een goed eco-systeem en de ijsbeer staat bovenaan staat in de keten. Hij moet dus overleven om uiteindelijk de visserij goed te laten slagen. De Latijnse naam van de ijsbeer betekent ‘beer van de zee’. Daar hoort hij thuis. Ik wens heel erg dat hij daar nog heel erg lang kan leven op het ijs! 

Churchill, Canada - Memories by Marleen

22. Hoe probeer jij jouw steentje bij te dragen? 

Natuurbescherming vind ik heel belangrijk. Als fervent reisliefhebber denk ik bewust na over mijn footprint. Het scheelt dat ik geen kinderen heb, maar alsnog vlieg ik veel. Daarom compenseer ik mijn vluchten zoveel mogelijk. Via Trees4all reken ik uit wat ik minimaal moet doneren.

Tegelijk probeer ik ook niet enkel met mijn westerse bril naar het lokale leven te kijken. De Inuit jagen nog steeds op de ijsbeer. Wij kunnen daar direct een oordeel over klaar hebben, maar we kennen hun cultuur, geschiedenis en manier van jagen niet. Zij zien met eigen ogen de populatie en leven op een totaal andere manier dan wij. Reiswijsheid vind ik soms ook: kijken, zonder oordeel. En naar eigen eer en geweten handelen met oog op het behoud van de prachtige natuur- en dierenwereld.

23. Jij reist graag naar verre uithoeken. Welke reizen staan nog op je lijstje?

Ik heb 53 landen gezien, maar er zijn zoveel landen waar ik graag steeds opnieuw terugkom. Noorwegen, Canada, Alaska en Tanzania bijvoorbeeld. Wat zeker op mijn lijstje staat: elk jaar terug naar Mafia Island, bij Tanzania. Hier ben ik nu twee keer geweest en ik heb mijn hart er verloren aan de leuke mensen. En ook aan het onderwaterleven en de walvishaaien.

Ik wil ook graag naar Groenland. En dan met name de diep de remote gebieden in en zien hoe de mensen daar leven. Dat lijkt me geweldig. Voor de toekomst staat de Noordoostelijke doorvaart op mijn lijstje. Maar daar moet ik wel even voor sparen én moet er weer vrede komen tussen Oekraïne en Rusland.  

Verder zijn er nog ontzettend veel nieuwe landen voor mij te ontdekken. Peru, Chili, Galapagos, Gambia, Georgie, Guatemala, Jamaica, Kenia, Kirgizië, Namibië, Oeganda, Suriname, Taiwan, Tibet, Togo, Zambia, Zimbabwe, Zuid-Afrika en Zuid-Korea spreken me het meeste aan. 

24. Nog genoeg te zien dus! 

Zeker! Ik laat me daarnaast graag verrassen door reisverhalen van anderen. Zo vond ik het oliestaatje Oman veel leuker dan ik ooit had gedacht. Je kunt daar geweldige hikes door wadi’s maken; tussen de rotsen, palmen en watervallen kun je mooi zwemmen en wandelen. Ik zou daarom best nog wat meer oliestaatjes willen bezoeken. Ook wil ik ooit terug naar Japan om het noordelijkste eiland, Hokkaido, te bezoeken. En mijn man is gefascineerd door voormalige Russische satellietstaten. Die staan dus nog op het lijstje. Dichterbij huis vind ik het overigens ook leuk om te hiken, zo wil ik graag de West Highland Way in Schotland nog lopen.

Meer inspirerende interviews lezen? Deze blogs vind je misschien ook interessant:

Uitgelichte reizen

In samenwerking met TUI

Pinterest
Facebook
Whatsapp
Email
Foto van Expeditie Aardbol

Expeditie Aardbol

Expeditie Aardbol is hét toonaangevende reisblog van Nederland. Een online magazine vol reistips over de mooiste bestemmingen wereldwijd. Op de hoogte blijven? Volg Expeditie Aardbol op social media!

REistips

Op zoek naar handige reistips voor het backpacken of rondreizen? Expeditie Aardbol helpt je met de voorbereiding van jouw reis. Wil je weten wat écht onmisbaar is in je backpack of ben je op zoek naar een bijzonder hotel? Hier vind je een overzicht van alle reistips, travel hacks en gadgets.

Of je nou gaat backpacken in Azië of een stedentrip maakt in Europa: lees hier alle blogs met praktische reistips.

Nieuwsbrief

Schrijf je in en ontvang een gratis preset

REistips per onderwerp